بررسی تجربی و عددی توزیع رطوبت خاک در خاک مطبق در آبیاری قطره ای سطحی

غالباًطراحی و برنامه ریزی آبیاری قطره ای بدون آگاهی کافی از توزیع رطوبت در خاک انجام می گیرد که در نتیجه به طراحی وبرنامه ریزی صحیح ختم نمی شود. فاصله بین خروجی ها روی لوله آبده و فاصله لوله های آبده از یکدیگر بایستی براساس قطر خاک مرطوب شده توسط گسیلنده ها تعیین شوند. مدت آبیاری نیز بستگی به سرعت پیشروی جبهه رطوبتی در محدوده توسعه ریشه گیاه دارد. لذا در یک طرح آبیاری قطره ای تعداد خروجی، شدت جریان و مدت آبیاری بایستی طوری در نظرگرفته شود که حجم خاک مرطوب شده تا حدممکن به حجم ریشه محصول منطبق شود. با توجه به اینکه خاک های زراعی در اثر شخم و عملیات زراعی به دولایه با چگالی متفاوت تبدیل می شوند، به طوریکه لایه بالایی بافتی سبکتر نسبت به لایه پایینی دارا می باشد. در این مطالعه گسترش جبهه رطوبتی در خاک دولایه مورد بررسی قرار گرفته است. آزمایش های صحرایی به منظور تعیین پیشروی جبهه رطوبتی در آبیاری قطره ای تحت منبع خطی و نقطه ای در خاک دولایه، در اراضی تحقیقاتی کرکج متعلق به دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام گردید. به منظور بررسی اثر زمان آبیاری و حجم آب وارد شده به خاک بر روی گسترش افقی و عمودی جبهه رطوبتی، آزمایش ها در چهار زمان 1، 3، 5 و 7 ساعت در خاک دو لایه انجام گردید. نتایج نشان داد که با افزایش زمان آبیاری، پیشروی افقی و عمودی جبهه رطوبتی افزایش می یابد اما بعد از گذشت 5 ساعت ابعاد جبهه رطوبتی تغییر چندانی نشان نداد. در لایه دوم به دلیل بافت سنگین آن گسترش پیاز رطوبتی بسیار کند بوده و تنها مقدار رطوبت در آن افزایش می یابد. همچنینبا کاربرد مدل هایدروس دو بعدی اقدام به شبیه سازی آزمایش های انجام یافته در شرایط مشابه گردید. مقایسه نتایج حاصل از آزمایش-های صحرایی با شبیه سازی عددی دو بعدی مدل هایدروس تطابق رضایت بخش شبیه سازی ها با مشاهدات را نشان داد. بر اساس نتایج حاصل نتیجه گرفته شد که دقت مدل هایدروس در شبیه سازی جبهه رطوبتی در خاک دو لایه زمانی که آب به لایه دوم رسیده باشد کاهش می یابد.